Niet altijd nuttig, wel wetenswaardig
Welke kennis is het meeste waard? Deze eeuwenoude onderwijsvraag kent vele antwoorden, afhankelijk van wie je het vraagt.
Bij het formuleren van je eigen antwoord op deze vraag kun je in ieder geval niet ontkomen aan het ontwerpen van thematisch onderwijs. Het is onmogelijk om niet te kiezen in wat je onderwijst. Zelfs iets niet onderwijzen of de keuze aan een ander overlaten, is een keuze.
Het helpt om na te denken over de toekomst die je leerlingen wil bieden. Wil je bijvoorbeeld dat ze later een kwaliteitskrant, een medische bijsluiter of een verkiezingsprogramma van een politieke partij kunnen lezen? Dan kom je er al snel achter dat ze daarvoor veel algemene kennis uit de basisvakken geschiedenis, aardrijkskunde, techniek en biologie nodig hebben.
Maar dit zijn allemaal voorbeelden van nuttige dingen. En sommige kennis is
misschien minder nuttig, maar toch van waarde. Bepaalde kennis maakt het leven
namelijk gewoon leuker. Zo bezocht ik vorig jaar met mijn beste vriend Daan de
heuvel van Hisarlık in Turkije.
Op die heuvel ligt een ruïne. Als we daar weinig kennis over hadden gehad, dan waren we waarschijnlijk niet erg onder de indruk geweest van die stapels oude stenen waar nauwelijks een vorm in te herkennen was.
Maar die kennis hadden we wel. En daarom waren we speciaal naar Turkije gegaan
om deze plek te bewonderen. De heuvel van Hisarlık is namelijk de plaats waar
waarschijnlijk het winderige Troje van Homerus heeft gestaan. De stad die alleen
met behulp van de arglistige Odysseus kon worden verwoest. We hadden dit mythologische verhaal al talloze keren in verschillende versies gelezen, maar ter voorbereiding op onze excursie doken we ook in een boek over de archeologische achtergrond.
En wat blijkt? Troje is niet één stad. Er zijn wel tien Trojes. De heuvel bevat de overblijfselen van meerdere steden die in de loop van duizenden jaren over elkaar heen zijn gebouwd. De eerste nederzetting van Troje werd rond 3000 v. Chr. gesticht; Troje II werd verwoest door een brand en Troje III door een aardbeving. Zelfs in deze prehistorische versies van de stad werd al handel gedreven met verre volkeren. Dat kunnen archeologen afleiden uit de spullen die ze in de lagen onder de grond gevonden hebben. Deze kwamen namelijk niet in de regio voor.
Troje VI dateert van ongeveer 1700-1240 v. Chr. In deze periode groeide zij uit tot een rijke en machtige stad en werd er een imposante burcht en stadsmuur gebouwd. In 1180 v. Chr. werd Troje VII verwoest. Zou dit de versie van Troje zijn die de onverschrokken Hektor zo dapper doch vergeefs probeerde te verdedigen tegen de snelvoetige Achilles en zijn Myrmidonen?
Wat het nut is van al deze kennis maakt me eigenlijk niet zoveel uit. Daan en ik hebben daar enorm zitten genieten van die oude stenen. Dat alleen al maakte onze reis wetenswaardig genoeg!
